Chiều tháng năm, trời ôi nồng, tiếng vượn ngựa vang vọng khắp hoàng làng. Cái làng nhỏ ven sông Hồng ngày ấy tản sâu trong niềm vui cuối năm học. Trên con đường đất dẫn ra đầu làng, ba đứa trẻ tay cầm giấy khen, miệng cười tít mắt: Nam, Phúc và An – ba đứa trẻ học trò lớp 2A1 vừa kết thúc năm học đầu tiên của lớp tiểu học.
Nam là cậu bé tuổi nhất trong ba đứa trẻ, nhanh nhẹn và nghịch ngợm. Phúc thì mỏng rè, hay mắc cỡ, cứ nhẹo theo sau Nam, như cái bóng nhỏ bé trung thành. Thư giãn – cô bé có đôi mắt to tròn, mái tóc vũ hồng và nụ cười trong vắt như sương sớm – là niềm yêu thương của cả lớp. Cả ba đều sống trong những gia đình nghèo, cha mẹ làm nông, làm thuê, xung quanh năm tất bật mưu sinh. Nhưng trong ánh mắt trẻ thơ ấy, thổi có gì ngoài sự vô tư, đấu pháo với kỳ nghỉ hè đầu tiên của đời học sinh.
Tan học, ba chào nhau về nhà cửa hàng rồi tụ tập lại trước cổng trường. Nam huýt sáo, tắm mạnh:
– Tao biết võ tắm lắm, ra sông Hồng nhé?
Phúc hơi chờ:
– Nhưng má không được ra sông mà… nước sâu lắm đó.
Nam cười lìn:
– Nắng nắng thì sông cạn à! Server bữa ăn trước tao đã thấy người dùng bổ sung qua còn được nữa. Đi mà, không tắm thì cũng ngón tay cho biết.
An nghe vậy liền kề đầu, đôi mắt sáng lên:
– Đi chứ! Tôi chưa bao giờ ra sông Hồng. Mẹ nói Hà Nội có sông Hồng mà đến lắm…
Thế là cả ba đạp xe ra bờ sông. Con đường đất lỗn đá, xe lắc lư nhưng tiếng cười của ba con trẻ chà át cả tiếng gió chiều.
Chiều xuống tăng dần. Dòng sông Hồng bước tĩnh lặng, bề ngoài tưởng tượng như hiền hoà, nhưng sâu bên trong ẩn giấu những cơn xoáy nước nguy hiểm – điều mà những đứa trẻ trẻ con thơ êm có thể biết được. Hôm nay mưa đầu mùa làm nước thánh nhẹ, xin sông đổi dòng, dòng sông xoáy sâu. Nhưng buổi chiều hôm ấy, trời lại nắng, mặt chiến chiến, phản chiếu bầu trời trong veo – đẹp như lời mời mời dễ nhưng chết người.
Nam là đứa trẻ đầu tiên xuống nước. Nước mát lạnh nó thích thú hét lên. Phúc vẫn ngập bờ biển, còn An thì vừa góc chân, vừa cười:
– Nước mát quá! Như trong giấc mơ…
Một cơn gió thổi qua, lá cây xào xạc. Mọi thứ tưởng như bình yên cho đến khi… Nam hét toáng lên. Thằng bé bị trượt chân vào một vũng cát sâu, nước cuốn phăng nó ra xa, xoáy nước xoáy lại xung tiếng gọi yếu ớt:
– Cứu… cứu tao với…
Phúc đứng yên trong một giải pháp. Rồi như bản năng, nó lao xuống theo, chới với tìm bạn. Nhưng chính nó cũng bị cuốn vào vòng xoáy. Cánh tay nhỏ bé phân vùng giữa nước, miệng nó đầy bùn, không cần kêu một tiếng.
An đứng trên bờ vực đông, cố gắng đi gọi người nhưng vấp ngã. Cái nơ hồng hạ xuống, tóc rối tung, người bé nhỏ bị dòng nước chảy lên bờ kéo theo. Chỉ trong vài phút định mệnh, ba đứa trẻ biến mất trong lòng sông.
Chúng ta ra đi – Yên tĩnh, như một giấc mơ giữa buổi chiều hè.
Sau đó, một người mới phát hiện ra nhóm thảnh thơi còn lại, dép tổ ong, bỏ qua cài đặt trên mặt nước. Anh cúi xuống, ranh giới lên, rồi chết đứng khi thấy bên bờ biển là ba chiếc xe đạp nằm chỏng chơ, một cái nơ tóc hồng còn cành trên cành cây, và những dấu chân nhỏ xíu ở xông hơi trên cát.
Tiếng kêu cứu vang lên khắp làng. Người lớn bỏ hết công việc, lao ra bờ sông. Đội cứu hộ được gọi tới, những chiếc thuyền gỗ quần thảo cả khúc sông suốt đêm. đổi bất ngờ, xả xả, như nước mắt trời đau thương. Ba ngày ròng rã, trong hy vọng và tuyệt vọng.
Bạn có thể tìm thấy đầu tiên, hái vào rễ cây dưới chân cầu. Người ta đặc biệt nó lên, một góc trong khăn trắng. Mặt thằng bé tím tái, bàn tay vẫn nắm chặt một viên sỏi lạ – thứ mà trước đó nó bảo “tặng mày làm kỷ niệm hè”.
An được tìm thấy sáng hôm sau, tóc rối, nơ hồng còn vương vãi trong bùn. Cô bé nằm im, như đang ngủ, nhưng đôi mắt đã viễn viễn ngọc lại. Những giấc mơ được thấy ở Hà Nội vẫn chưa được thực hiện.
Phúc là người cuối cùng được tìm thấy – nơi mất tích toàn bộ mét, mắc kẹt dưới một bụi cây nước. Trong túi áo nó vẫn còn dư viên bi xanh Nam tặng mấy hôm trước. Bố Phúc – một người đàn ông gầy guộc, ôm xác mà gào thét trong mưa, như thú hoang bị thương. Mẹ An xuống, không bỏ nổi nữa. Bà nội Nam ngồi bên quan tài, ôm chiếc áo cháu yêu nhất, lam thiên:
– Nam ơi… về với bà đi con… lạnh lắm phải không?
Tang lễ diễn ra giữa một buổi sáng âm u. Trời vẫn mưa nhẹ. Ba chiếc tài trắng được đặt cạnh nhau, giữa tiếng khói và khói mù mờ. Học sinh lớp 2A1 xếp hàng, tay cầm hoa trắng. Ba chiếc bàn trong lớp học được phủ khăn trắng, để yên – như một nỗi đau không lời.
Dòng sông Hồng vẫn trôi. Những con sóng nhỏ lăn tăn, vô cảm. Nhưng từ hôm nay, nó không còn là nơi vui chơi vô tư nữa, mà là nơi cất giữ nỗi đau không tên, một lời nhắc nhở khắc sâu vào thời gian của mỗi người dân làng.
Người ta nhỏ lại được vài trang thư giãn, viên bi xanh, chiếc nơ tóc – những gì còn sót lại của ba thiên thần nhỏ. Những ước mơ, những lời hứa, tất cả tan biến như bọt nước.
Và người ta gọi mãi…
“Nam ơi… Phúc ơi… An ơi… Sao các con lại ra đi một cách đau thương đến vậy?”